Muhsin Ertuğrul Kimdir?

Modern Türk tiyatrosunun öncü isimlerinden olan Muhsin Ertuğrul, vefatının 42. yılında anılıyor. Peki, Muhsin Ertuğrul kimdir?

Sinema ve tiyatro yönetmeni, oyuncu, çevirmen Muhsin Ertuğrul’un vefatının üzerinden 42 yıl geçti. Türk tiyatrosunun batılı anlamda kurucu ismi olarak kabul edilen Muhsin Ertuğrul, sinema alanında da Türkiye’de ilk önemli katkıları gerçekleştirmiştir.

MUHSİN ERTUĞRUL KİMDİR?

Çağdaş Türk tiyatrosunun kurucusu olan Muhsin Ertuğrul, Hariciye Nezareti memurlarından Hüseyin Hüsnü Bey ile birlikte Alman asıllı Fatma Dilruh Hanım’ın oğlu olarak İstanbul’da 28 Şubat 1892 tarihinde dünyaya geldi.

İstanbul Tefeyyüz Mektebi, Darüledep, Soğukçeşme ve Toptaşı Rüştiyesi ile Mercan İdadisi içerisinde eğitim alan Ertuğrul, çocuk yaşlarında meddah, Hacivat Karagöz ve orta oyunu gibi geleneksel sahne gösterilerine ilgi duymaya başladı.

Muhsin Ertuğrul, rüştiyede öğrenci iken okul arkadaşları ile birlikte çeşitli amatör tiyatro çalışmalarında bulundu. Usta sanatçı, tiyatroyla profesyonel manada 1909 tarihinde Erenköy’deki Burhanettin Kumpanyası’nın “Sherlock Holmes” oyununda canlandırdığı “Bob” karakteri ile tanıştı.

Muhsin Ertuğrul, 1913 sonunda karıştığı bir siyasi olay nedeniyle sınır dışı edilince Fransa’ya gitti. Paris konservatuvarına tüm çabalarına karşın giremedi, ancak oradaki tiyatrolar ve sinema stüdyolarında gözlemlerde bulundu; Jacques Copeau ve Andre Antoine’ın Odeon Tiyatrosu’ndaki çalışmalarını izledi. 

Çağdaş Türk tiyatrosunun temelini atan ve geliştiren Muhsin Ertuğrul’a 23 Nisan 1979 tarihinde Ege Üniversitesi’nce fahri doktor payesi verildi. Sanatçı, unvanını almak ve sanat yaşamının 70. yıl kutlamalarına katılmak üzere gittiği İzmir’de 29 Nisan günü kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Cenazesi, İstanbul’da Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.

MUHSİN ERTUĞRUL ÖDÜLLERİ NEDİR?

Türk sineması ilk uluslararası ödülünü Muhsin Ertuğrul’un Nazım Hikmet’le birlikte çektiği Leblebici Horhor Ağa adlı filmle kazandı. Film, 2. Venedik Film Festivali’nde Onur Madalyası ile ödüllendirildi.

1931- Goethe Madalyası

1971 Türkiye Cumhuriyeti Devlet Kültür Armağanı

MUHSİN ERTUĞRUL FİLMLERİ NEDİR?

Oyuncu olarak rol aldığı filmler

Beranien Düşesi – 1918 / Berlin

Istırap / Samson – 1922

Boğaziçi Esrarı: Nur Baba / The Bosphorus Mystery – 1922

Ateşten Gömlek 1923

Kız Kulesinde Bir Facia – 1923

Ankara Postası 1928

Şehvet Kurbanı – 1940

Kıskanç – 1943

Yönetmenliğini yaptığı filmler

Kara Lale Bayramı – 1918

Şeytana Tapanlar – 1918

Samsun – 1919

İstanbul’da Bir Facia-i Aşk – 1922

İstanbul’da Izdırap – 1922

Kahveci Güzeli – 1941

Yapımcılığını üstlendiği filmler

Samsun – 1919

Otoritem boş – 1919

Aysel Bataklı Damın Kızı 1934

Senaryo ve yönetmenliğini yaptığı filmler

Boğaziçi Esrarı – 1922

İstanbul’da Bir Facia-i Aşk – 1922

Kızkulesi Faciasi – 1923

Ateşten Gömlek – 1923

Leblebici Horhor – 1923

Sözde Kızlar – 1924

Ankara Postası – 1928

Kaçakçılar – 1929

İstanbul Sokaklarında – 1931

Bir Millet Uyanıyor – 1932

Leblebici Horhor Ağa – 1933

Aysel Bataklı Damın Kızı – 1934

Bir Kavuk Devrildi – 1939

Evli mi Bekar mı – 1951

Halıcı Kız – 1953

MUHSİN ERTUĞRUL KİTAPLARI NEDİR?

İnsan ve Tiyatro Üzerine Gördüklerim” (anılar, 1975)

“Benden Sonra Tufan Olmasın: Muhsin Ertuğrul ’un Anıları” (Haz: Özdemir Nutku, Efdal Sevinçli, 1989)